Nachtvlucht naar Calgary, 21-25 augustus 2017

21 augustus : Quadra Island

Tiago had de hele nacht vergeefs gezocht naar de maan.

Er was een tijd dat hij tientallen keren luisterde naar het “Lied aan de Maan" van Rusalka in de gelijknamige opera van Anton Dvorak.

De maan was een ankerpunt voor geliefden, door tijd of afstand gescheiden, waarbij ze als een koppelaarster hun beider blikken met elkaar verbond in de onmetelijke ruimte van het heelal.

Rusalka was ook de lievelingsopera van Estela geweest die de hoge do kon zingen uit het Miserere van Allegri.

Dertien jaar geleden had ze alles willen achterlaten om hem te volgen, kort daarna zocht ze eerder het avontuur en toen hij aarzelde, dropte ze hem met evenveel gemak als waarmee ze voordien gezegd had dat ze haar man zou droppen.

Plots kwam er geen reactie meer op telefoon en sms en zijn laatste mails lagen begraven op het kerkhof der vergeten brieven, in de Schaduw van de Wind.

Hij dacht dat de maan in haar laatste kwartier was waarbij er 's morgens nog een fijn krom streepje kon worden ontwaard in het opkomend blauw.

Maar de maan gaf niet thuis.

Hij aarzelde om mee te gaan met de groep voor de "geplande-niet geprogrammeerde” wandeling maar er was geen plan B om aan de start van de kajak te geraken.

Bovendien zou niet meegaan worden gezien als asociaal en hij had eigenlijk wel zin om te wandelen.

Rond 10 uur liep hij de maan tegen het lijf.

Twee oude menskes zaten voor een caravan met speciale brilletjes en een papier met een heel klein gaatje te kijken naar de zonsverduistering.

Met drie zonnebrillen voor mekaar kon je inderdaad zien hoe de maan langzaam voor de zon schoof en de grote vuurbol reduceerde tot een klein krom lichtgevend maantje aan de zijkant.

Een paar van de groep pakten zo ongeveer het brilletje af van het koppel als setup voor een experiment waarbij men op alle mogelijke manieren de zonsverduistering wou digitaliseren.

Niemand wilde nog het brilletje teruggeven voor ze hun eigen persoonlijke foto van de zonsverduistering binnen hadden.

Intussen konden ze op de iPad van de twee caravanners de totale zonsverduistering in Oregon online mee volgen. Foto's van de beelden op de iPad dan maar.

"Onvoorstelbaar hoe wij hier als Portugezen ons gedragen als kleine kinderen", lachten Serra en Constanca : "Voor die mensen zal de zonsverduistering van 21 augustus 2017 altijd verbonden blijven met een kliek boertige Portugezen die heel hun momentum intimus hadden verknoeid. Of misschien genoten ze wel van deze kakofonische orkestopvoering waarin zij de rol van dirigent hadden gekregen?

De wereld als een toneel dat wacht tot wij het gewichtige en droevige en komische en onbetekenende drama van onze voorstellingen opvoeren. Wat een ontroerend en charmant idee is dat toch?

Vraag was niet, voor Tiago, of zij de zon voor het koppel verduisterd hadden maar wel of die romantische maan van Rusalka, die als zeenimf nimmer met een prins kon trouwen, het licht van de zon niet aan zijn ogen onttrok.

Raimundo vertelde dat er een paar jaar geleden op het eiland Quadra 15 schoenen waren gevonden met mensenvoeten erin.

Hij vroeg ons om tijdens de wandeling goed op te letten voor het vinden van de 16e schoen en de bananen-naaktslak.

Het beestje werd door Beatriz gevonden, de schoen bleef spoorloos maar in plaats daarvan werd een gier gespot waarvan de juiste soort het onderwerp van discussie werd.

Ze waren aangeland in Cape Mudge village, een vertoeristeerde nederzetting van de We-Wai-Kai indianen die voor hun huis pronkten met 3-dimenionseel gekleurde totems.

Tiago zelf was nog aan het bekomen van de verrassing dat net voordien het totem-prieeltje zich van de cover van zijn boek had losgemaakt en in levende lijve voor hem en de groep met zicht op zee had postgevat.

Het bleek een soort rituele plaats te zijn waar mensen werden uitgenodigd om "indianenverhalen" te vertellen.

Free lunch betekende “picknick uit eigen zak” die ze haalden in de lokale supermarkt en verorberden in “Rebecca Sp(l)it”.

Was het Raimundo’s bedoeling geweest hun erotische fantasie te prikkelen door hen uitdrukkelijk te verbieden de “l” erbij te denken, laat staan de babe die de mannen in pose hallucineerden op het verwilderd aangespoeld kus(t)hout.

Ons leven, dat zijn vluchtige formaties van drijfzand, gevormd door een windstoot die door de volgende windstoot wordt verwoest.

Vormsel van vergeefsheid die al verwaaien voordat ze werkelijk hun vorm hebben gevonden.

Tijdens het kajakken in de namiddag werd Tiago door Beatriz, zijn vrouwelijke team-mate, voortdurend aangesproken op zorgvuldigheid en het vermijden van risico's.

Hij onderdrukte zijn natuurlijke neiging om dit te overstemmen omdat hij een gesprek in herinnering nam dat hij gevoerd had met Raimundo na het avondeten op de boot.

"Ik had van de eerste dag al in de mot dat je bij momenten heel sterk aanwezig bent in de groep. Soms neem je de mensen op sleeptouw, enthousiasmeert hen en het kost je niet veel moeite om hen mee te nemen in een bepaalde richting."

Tiago had eerder het gevoel gehad dat hij zich gereserveerd had opgesteld ten opzichte van de groep en schrok van de gids’ intentieloze perceptie.

Zonder dat hij veel had verteld over zijn relaties met vrouwen, had Raimundo zich afgevraagd of zijn gave om madammen te begeesteren en mee te sleuren in zijn spannende avonturen ook niet remmend en beangstigend kon zijn.

Misschien dat zijn immer optimistische kijk en drive om altijd alles op te lossen en onvermoeibaar te herstarten, had geleid tot een frustratie bij zijn partner, haar onvermogen om die uit te drukken en het wegvluchten van deze woord-en-daad tsunami.

Het betekende immers dat wij, gevangengezet in de magische cirkel van jouw dapperheid, er geen recht op hadden ons te beklagen, het recht op klagen was, nog voordat de klacht was geuit, geabsorbeerd door jouw dapperheid.

Hij was wel nog zo gek om in het ijskoude water te gaan zwemmen voor de kick maar hij droeg een beetje zorg voor zijn teamgenoot die tijdens de laatste honderden meters ietwat eufoor verdapperde.

Hij genoot van de avond op het terras met een glas wijn en een nieuwe maan.

Wanneer ik namelijk voor mijn favoriete café zit en me koester in de zon, dan komt het me voor alsof mijn gehele innerlijke wereld tot in de donkerste hoek gevuld is en mij door en door bekend is omdat ze geheel opgaat in aangename gewaarwordingen.

Maar schuift er dan een onttoverend wolkendeken voor de zon, dan ben ik er opeens zeker van dat er in mij verborgen diepten en ondiepten zijn waaruit nog onvermoede dingen zullen losbarsten die mij met zich mee kunnen sleuren.

Dan zoek ik haastig naar afleiding in de hoop dat de zon spoedig opnieuw te voorschijn komt en de rustgevende oppervlakkigheid tot haar recht laat komen

22 augustus : van Quadra Island naar Tofino

De bus ferriede en vervolgde zuidwaarts Port Alberni binnen om vandaar door het gematigd tropisch regenwoud Vancouver Island te doorkruisen, Tofino tegemoet.

Alleen bomen komen elkaar niet tegen (behalve de wandelende palmboom op Costa Rica, dixit Raimundo).

En als ze mekaar tegenkomen zitten ze heel lang met elkaar opgescheept.

En gaan ze voor hun fotosynthese in competitie voor elk straaltje licht dat tussen de massieve regenval door kan gecapteerd worden.

Tenzij je paddenstoel bent of een afgeknotte boomstam die als bij mirakel vegeteert op de onophoudelijke sisyfusarbeid van zijn buurman : langs de buitenste kanalen het vocht uit de grond halen en langs binnen de suikers naar de wortels transporteren.

De 21 kwamen mekaar wel tegen, zaten niet voor lange tijd met elkaar opgescheept en er was geen competitie voor resources om welke arbeid dan ook te verrichten.

De hoodoo's hadden een gezicht gekregen. Het gezicht had een naam gekregen, de naam een verhaal dat hier en daar resoneerde met Tiago's verhaal.

Er waren de koppels en de singles, tastbaar bij elke maaltijd wanneer de plaatsen aan tafel werden ingenomen. Er waren preferentiële lijnen getekend tussen de singles onderling en de koppels die de reis van tevoren samen hadden vastgelegd. En toch waren de wegen halfopen, over de constructies heen die reeds bij het boeken van de reis waren vastgelegd.

Dat het voor Tiago enige dagen duurde vooraleer hij dit netwerkje kon ontrafelen, was het beste bewijs dat ze zich niet als gesloten dozen hadden opgesteld.

Er waren ingenieurs, leraressen, zelfstandigen in fietsen en zaden, managers, een huisarts, kapper, mannen en vrouwen op pensioen.

Common denominator was dat elkeen voldoende inkomen had om de reis te betalen en verder leken opleiding en beroep nauwelijks te interfereren met de gesprekken, interacties en initiatieven die zich elke dag meer als een gesofisticeerd spinnenweb aftekenden tussen de 21.

Er kwamen geen amoureuze avonturen of halve echtscheidingen boven de radar waardoor de groep meer het karakter kreeg van de serene zeearm aan Quadrat Island dan de rusteloze Pacific in Tofino.

22 augustus : Tofino

Het regende toen ze voor de tweede keer op walvisjacht trokken, dit keer met twee zodiacs.

Het begon met de kick van de speedboot vergelijkbaar met het gevoel als je als kind voor de eerste keer in de botsautos zit.

Dan bleven ze hangen bij de zeesterren, de zeehonden en de zeeotters die op hun rug lagen te bruinen op het wateroppervlak ook al was er nog geen zon op dat moment.

Die kwam pas toen Tiago twee grote gele rotsblokken meende te ontwaren op een eilandje dat ze voorbijvaarden.

Toen één van de twee bewoog en een stuk ervan rechtop ging staan, begreep hij dat het zeeleeuwen waren.

Even later kon hij in de verte een onderonsje van bootjes zien wat altijd in direct verband kon worden gebracht met een onderonsje van walvissen.

De grijze walvis -na een tijdje waren het er 3 of 4- voerde zijn nummertje op met telkens 3 of 4 opwippertjes uit het water, een enkele keer gevolgd door een zwiepslag met zijn staart die gedurende één moment recht boven het water stond. 

Ecotoerisme kent geen grenzen, geen leeftijd, geen analoge kodaks meer.

Na de walvisvaart en een lekkere tuna-lunch in het Schooner-café, slenterde Tiago een plaatselijke craft-winkel binnen.

Ze hadden geen voorwerpen in rood cederhout maar hij werd verwezen naar de shop een paar honderd meter verder.

Hij kocht een typische First Nation box en toen hij vroeg naar de kunstenaar, bleek deze toevallig in de winkel te vertoeven en bereid hem te woord staan.

De man noemde Victor O’Kelly en had zowel Indiaanse voorouders als Ierse roots.

Hij vertelde dat hij afkomstig was van Tlingit-, Cree- en Ierse voorouders en momenteel in Vancouver verbleef.

Zijn familie waren pelsenjagers geweest en waren van de Yukon en Edmonton rondgetrokken tot aan de westkust van Vancouver Island aan Toquaht Bay.

Wanneer zijn familie zich op een vaste plaats had gevestigd, was Victor blijven doorreizen op zoek naar zijn roots.

Hij had het grootste deel van zijn tijd doorgebacht in de bush terwijl hij op exploratie ging in de Kananaskis Valley, de Rocky Mountains en de foot hills.

“Kan je me iets vertellen over deze doos”, vroeg Tiago nieuwsgierig.

“Red ceder”, antwoordde Victor : “My preferred material. Inspired by the traditional Tinglit boxes.”

“En de vogel? Ik heb die ook al op totems gezien.”

“Als de raaf in je leven komt krassen”, vervolgde hij : “neem dan maar even een pauze en denk maar na waar je mee bezig bent.”

“Net wat ik aan het doen ben”, mompelde Tiago onverstaanbaar voor Victor.

“Het was de raaf die de wereld creëerde.

Hij bracht de mensen op aarde en gaf hen vuur en water? Hij verdeelde de rivieren, meren en cederbossen over het land en plaatste de zon, de maan en de sterren in de hemel, zalm in de rivier en voedsel op het land.

“Brahma.”

“In het bezit van magie kan de raaf zichzelf in alles veranderen “

“Vishnu.”

“Zwart als de nacht wordt de raaf geassocieerd met dood en de onderwereld niet als een definitief einde maar het begin van een transformatie, het uitzuiveren ook van ongezonde tendensen of impulsen.”

“Shiva.”

De geest van de raaf zal een gids voor je zijn om deze moeilijke strijd tot een goed einde te brengen.

Omdat het beest zo slim is, kan het mensen misleiden maar als je zijn stem volgt, ga je precies scherper observeren, creatiever denken en beter communiceren om in de magie van het leven op de juiste plaats te komen op het juiste moment.

“Vergilius in de onderwereld als gids voor Dante op zoek naar Beatrice”, flitste door het hoofd van Tiago Dantorius.

Op de vraag van Tiago waarom hij zoveel affiniteit had met rode ceder, verwees hij, naast zijn indiaanse roots, naar een vroegere vriend, een arts uit Calgary, met wie hij jaren had geijverd voor betere levensomstandigheden van de First Nation's en respect voor hun cultuur.

De dokter had voordien jaren gewerkt als arts in Calgary geassisteerd door zijn zus die verzot was op de ceders die haar heimwee symboliseerden naar de tuin van het ouderlijk huis waarin ze hadden gewoond.

Ze droeg altijd een zwarte band rond de hals wat volgens hem te maken had met iets dat ze verloren had: een litteken, een kind, een man of misschien haar broer die na een confrontatie met een grizzly zijn praktijk had verwaarloosd.

Voordat O ‘Kelly de dokter kende, was deze actief geweest in de comité’s die de Indianen moesten “verengelsen”.

Hij was twee keer getrouwd geweest en was dan een relatie begonnen met een 25-jaar jongere sexy dame, vertelde de mesties.

Omwille van voortdurende spanningen tussen elkaar en met zijn kinderen had hij de vrouw gedropt waarna hij een behoorlijk libertijnse levensstijl had opgenomen.

Toen zijn vroegere vriendin zelf een relatie startte met een andere man, raakte hij hierdoor ontredderd.

Hij probeerde ze terug te winnen maar de contacten verdronken in een sfeer van onzekerheid en wantrouwen.

Na een confrontatie met een grizzly, had de dokter zijn praktijk op een laag pitje gezet en ging hij regelmatig hiken in het Tongass woud in Zuid-Alaska.

Daar had Victor hem voor het eerst ontmoet en ze waren samen partners geworden voor het herstel van de rechten en cultuur van de First Nation's.

Twintig jaar geleden had hun vriendschap de competitie voor de bloedmooie Stephanie niet overleefd. Geen van hen had haar kunnen veroveren…

"En nu trekt de dokter zich in de zomermaanden terug in de bossen vlakbij de Salmon gletsjer om te verbroederen met de beren en de indianen", vulde Tiago aan.

"Hoe weet je dat?", vloog Victor van zijn stoel.

Tiago toonde het gesigneerde boek en nam het kistje in ontvangst.

“Er zit een kwast op”, reclameerde hij.

“Da’s juist het belangrijkste stuk”, antwoorde Victor : “een litteken van het hout, reminder van wat onaf is of gekwetst.”

Een nieuwe talisman, zo wist Tiago, maar hij begreep nog niet de diepere zin ervan.

Raimundo had de ingenieurs uitgedaagd om een brug te bouwen over een riviertje dat ze moesten oversteken tijdens de namiddagwandeling.

Tiago geloofde het echt en had al een constructie in zijn hoofd met het aangespoeld hout dat het strand scheen te omarmen als een verwilderde octopus.

Plan B bestond erin om blootsvoets te waden door de verloren gelopen zeearm die de 21 afsloot van zijn glinsterend, blauwdeinend lijf.

"Maar als we boomstammen in het water gooien, krijgen we een dam-effect", meende één van de ingenieurs in het land van de bevers.

Het was vloed. Plan A was een grap, plan B leek niet doenbaar omwille van de diepte van het water en plan C was er niet.

Raimundo wou met de staart tussen de benen al rechtsomkeer maken tot Agostinha en Jacinta met hun watersandalen de zeedijk overstaken.

"Innovators", dacht de softwarebaas: " En ik ben een early adapter”.

Hij deed zijn schoenen uit, rolde zijn jeanspijpen op en volgde.

Het duurde nog zeker een half uur voor de rest van de crew een beslissing had genomen en een strategie had uitgewerkt om uit hun gênante positie te geraken.

Het was Beatriz die met haar staf de wateren bedwong en op een goed doorwaadbare plaats het grootste deel van de groep de stroom liet oversteken.

"Late followers", dacht Tiago en "conservatives " terwijl hij keek naar de laatste 3 die bleven staan:

 "Maar ook goed leadership", vulde hij aan voor zichzelf :" A good leader takes care of everyone, especially those of 85."

Had Mozes werkelijk met zijn staf het water van de Rode Zee bedwongen zodat het als een muur bevroor om de Israëlieten door te laten? Had Petrus werkelijk op het water gewandeld toen hij uit de boot stapte en de verrezen Christus naar zich toe zag komen?

Het was Constanca geweest die de avond voordien hem verteld dat ze ooit examen had afgelegd bij vader Bartolomeo over diens boekje: "Over water wandelen".

Tiago dacht terug aan zijn tweede jaar aan de universiteit toen hij de eerste week van kot veranderde omdat er te veel lawaai was en terechtkwam in een huis waar hij niemand kende.

Zonder dat hij het besefte was hij zonder lief, zonder vrienden en ver van huis vereenzaamd geraakt, een gat dat hij trachtte te vullen met anatomie, Vivaldi en existentiële overpeinzingen.

Geloofde hij nog in God?

Hij las boeken die hem inzicht gaven in wetenschappelijke evidentie en historische misvattingen van de kerk die de bijbel in een verdacht daglicht plaatsten.

Zoals de Canadese dokter beschreef in zijn boek

"Hoe kunnen we gelukkig zijn zonder nieuwsgierigheid, zonder vragen, twijfel en argumenten? Zonder plezier in het denken? Maar wat hij, onze God, van ons vraagt is dat wij onze slavernij eigenhandig tot in onze diepste diepte in ons opnemen en dan ook nog vrijwillig en met vreugde.

"Geloven is niet denken", had vader Bartolomeo hem toen gezegd: "Ik kan je 20 boekjes geven waarna je nog meer zult gaan twijfelen aan het bestaan van God. Geloven is vertrouwen, over water wandelen naar Christus, naar je geliefde, je familie, naar je ouders, naar de mensen die je maar kort, soms heel eventjes tijdens een lange reis ontmoet."

Tiago dacht aan de knappe dienster die hem ‘s morgens ongevraagd nog een kop koffie inschonk en hoe ze zijn appreciatie in zijn ogen detecteerde en glimlachte.

24 augustus : van Tofino naar Vancouver

From Tofino crossing Vancouver Island to Nanaimo and ferry to Vancouver.

Neil Young, Leonard Cohen; Céline Dion, Alanis Morissette en Joni Mitchell (queen of greenpeace) vulden de lege ruimte in de bus als examenvragen voor Raimundo’s Canadakwis.

Niemand had alles juist en om in de anti-streber filosofie van de jaren ’60 te blijven, werden de punten niet publiek gemaakt : we are all equal!

De flower power muziek deinde uit naar Amerika, Engeland en de heroïsche reeks Engelstalige coryfeeën die 50 jaar geleden de pioniers waren geweest van de folk- en popmuziek en nog steeds als fulminante bejaarde rocktempels de festivals onveilig maakten.

Het feit dat jongeren nog kwamen luisteren naar Bob Dylan en de Stones gaf Tiago het gevoel dat hij nog steeds vertoefde in een verlengd jeugdsentiment terwijl de “echte” jongeren dit misschien hadden bestempeld als “oude-vandagen-muziek”.

”Nee”, mijmerde hij :”je kan de stroperige muziek van Petula Clark, Nana Mouskouri en Frank Sinatra niet vergelijken met de golden sixties tenzij de tijdloze Piaf misschien.”

Of het tijdloze Departure Bay van Elvis Costello en Diana Krall :

I just get home and then I leave again
It's long ago and far away
Now we're skimming stones and
Exchanging rings
And scattering and sailing from departure bay

Thuiskomen

Weer vertrekken

Terug naar wat voorbij is

Waar het niet meer is

Terug vooruit

De haven uit

Een nieuwe oever

Vancouver

Ongeveer de helft van de mensen die in British Colombia leven, zijn elders geboren. Naast de sterke immigratiegolf vooral van Hongkong Chinezen in het laatste decennium, werkt vooral Vancouver als een magneet voor toeristen en business people.

In de zomer heeft het de allure van een mondaine kuststad, in de winter van een al even mondain skicentrum.

Recent was er een revival van de trots van de First Nations over hun cultuur en geschiedenis nadat een aantal wettelijke blokkeringsregels waren gesloopt met de Constitution Act in ‘82 als anker voor een mentaliteitswijziging binnen de Canadese gemeenschap.

In 1592 vaarde Juan de Fuca, een Grieks zeevaarder in dienst van de Spaanse koning, zijn eigen straat binnen (hoewel toen nog niet zo genoemd) tussen Vancouver Island en de Olympische Peninsula.

Maar het was pas in 1778 dat  West Coast First Nations echt met de Europeanen in contact kwamen toen kapitein Cook hun land claimde voor Groot-Brittannië.

Simon Fraser, van Schotse origine maar geboren in New York tijdens de Amerikaanse revolutie, maakte van de exploitatie van het noordwesten zijn levenswerk terwijl hij werkte voor de North West Company.

Hij maakte van de Fraser River een belangrijke route voor de pelshandel.

In de 19e eeuw tijdens het hoogtepunt van de open "fur trading" kwam zijn firma in competitie met de Hudson Bay Company van de Oostkust die ook actief werd in houtontginning en mijnbouw en uiteindelijk de North West Company overnam.

Voor de pelshandel was er een competitie tussen Canadezen en Amerikanen voor de controle over de Colombia rivier waarbij uiteindelijk het territorium werd verdeeld op het niveau van de 49e breedtegraad.

In 1856 werden onder de 774 Europese immigranten op Vancouver Island verkiezingen georganiseerd door James Douglas, "a bear like man" met politieke kwaliteiten.

Twee jaar later noemde koningin Victoria de regio British Colombia en benoemde Douglas tot eerste Brits gouverneur.

In april 1856 was er goud ontdekt aan de noordelijke Thomson rivier waardoor het economische zwaartepunt verschoof naar het binnenland ten koste van de stad Victoria.

Het economisch succes van goud bleek uiteindelijk van korte duur te zijn.

In de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkelde zich de houtindustrie als een belangrijke groeipool en de houtverwerkingsbedrijven rezen als paddenstoelen uit de grond. Eéntje ervan groeide in razend tempo uit tot een gemeenschap, dorp , een stad, een wereldstad: Vancouver.

De economische activiteit van West Canada kreeg een boost door de aanleg van de Canadian Pacific Railway en vier jaar na de oprichting van de Dominion Union of Canada sloten British Columbia en de ander oostelijke provincies zich hierbij aan.

In de loop van de laatste jaren was de houtindustrie minder belangrijk geworden en kon een shift worden vastgesteld naar toerisme en andere dienstverleningsbedrijven.

Over de Lions Gate Bridge en via het Stanley Park waaide de bus Vancouver downtown binnen.

Een omweg langs Chinatown en de Sun Yat-sen garden moest de crew eraan herinneren dat in de loop van het laatste decennium de Chinese populatie was gegroeid tot 80% van de Vancouver populatie.

's Avonds werden ze in Vancouver Revolving Restaurant rondgedraaid om tijdens de kreeft getuige te zijn van de ondergaande zon in - volgens sommigen- de mooiste stad ter wereld.

En van een onverhoopte gast…

25 augustus : Vancouver

Voor een laatste keer trokken de 21 de zee in, ditmaal onder water, beschermd door de glazen wanden van Vancouver aquarium.

Ze werden verwelkomd door een stenen walvis en een  driedimensionele octopus voor ze helemaal werden ondergedompeld in het magisch coloriet van anemonen, kwallen en de gevaarlijke leeuwvissen en pirhanna's.

"Ze noemen dit een surgeon fish",vertelde de lokale gids :"omdat hij net voor zijn staart een klein mesje heeft ingebouwd waarmee hij zich kan redden tegen gevaar."

"Wie heeft die naam bedacht?", vroeg Tiago.

"Dit is een bijzonder verhaal", antwoordde de man : "Ongeveer 30 jaar geleden toen deze vis werd geïntroduceerd en er nog geen Engelse benaming voorhanden was, vertelde een dokter uit Calgary dat het levensreddend kon zijn om op het juiste moment zo'n mes bij zich te hebben. Hij vertelde hoe 30 jaar voordien, tijdens het familiaal diner, zijn zus dreigde stikken door een stuk vlees dat in haar luchtpijp was blijven steken.

Als geneeskundestudent in zijn vierde jaar, had hij niet geaarzeld om een mes te nemen, in haar keel te snijden en met het omhulsel van een stylo een canule te maken in haar trachea zodat ze weer zuurstof kon opnemen via haar gedeblokkeerde luchtwegen.

De ceders in de tuin van het ouderlijk huis waren op dat moment door een rode gloed omstraald, had ze hem achteraf verteld.

Rood had voor de dokter vanaf toen altijd die verwarrende connotatie gehad van dood en leven, van bloed en heling, van dokter zijn en toch mensen pijn te moeten doen.

Vandaar surgeon fish...”

Tiago stond aan de grond genageld : de rode ceders….

Raimundo nam de groep mee naar een zalmkwekerij waar via kunstmatige inseminatie in bakken de bevruchtingsratio werd opgedreven van 5 tot 95%.

In tegenstelling tot de zogenaamde zalmboerderijen, was het niet de bedoeling de vissen te kweken voor consumptie maar hun vermenigvuldiging te boosten

"Dit was dan toch beter dan orka’s met harpoenen afschieten in een competitief gevecht tussen de mens en de walvis voor de zalmen van British Columbia”, meende de gids.

Voor één keer scheen hij manipulatie in de natuur gunstig gezind te zijn.

Vanuit Londsdale Quay werden ze overgezet naar het Waterfront Center met als supercoryfee Canada Place, het "Sydney like zeilschip" dat de oriëntatie van de Vancouver metropool op de wereld moest symboliseren.

Het was geflankeerd door het groengedakte Convention Center als magneet voor wetenschap en business.

Beiden waren afgewerkt in 2009, net op tijd om als icoon te fungeren voor de winterspelen het jaar nadien.

Na de jacht op beren en walvissen, waren de 20 binnen de kortste tijd uit elkaar gewaaid in hun queeste naar souvenirs.

Plots werd Tiago’s attentie gefixeerd door een indiaan die in rood hout zat te kerven.

"Red ceder?”

"Yess, mister, you want to buy?"

Tiago begreep vrij snel dat het hier niet ging om een respectabel kunstenaar maar een First Nation die de klanten van voor de dure winkels in Gas Town kwam wegpikken met een demootje op straat.

De man heette Darcy en hij behoorde tot dezelfde stam die op Quadra Island het totem-prieeltje had voorzien.

Hij vertelde over de bijna existentiële verbondenheid van de indianen met de ceder, zijn rode kleur, zijn typische geur en de bijzondere hout kwaliteit (hard but not too hard) waardoor het niet alleen geschikt was voor long houses en gebruiksvoorwerpen maar ook voor totems en dit geval een soort van gekromde veer van een Thunderbird die men in het beste geval als briefopener kon gebruiken.

Bij het afscheidsdiner 's avonds in het hotel was het gemanoeuvreer voor de plaatsen iets grimmiger dan gewoonlijk als emanatie van de eerste ergernisklompjes die discreet kwamen bovendrijven.

Als de anderen ons aanleiding geven ons aan hen te ergeren, dan oefenen ze macht over ons uit. Op het lege innerlijke toneel dat fel verlicht wordt door de woordeloze woede, voeren we helemaal alleen voor onszelf een drama op waarbij we onze woede uitschreeuwen tegen schimmige vijanden.

En hoe meer we er over vertwijfeld geraken dat het slechts een schimmenspel is en geen werkelijke confrontatie waarin de mogelijkheid bestaat de ander schade toe te brengen en het leed evenwichtig te verdelen, des te woester dansen de giftige schimmen en achtervolgen ze ons tot in de duistere catacomben van onze dromen.

We zullen de spies omkeren, denken we grimmig, en we smeden nachtenlang woorden die in de ander de uitwerking moeten hebben van een brandbom zodat vervolgens hij degene is in wie de vlammen van de verontwaardiging oplaaien terwijl wij door het leedvermaak gekalmeerd, opgewekt en kalm onze koffie drinken.

We kunnen niet serieus menen de ervaring van ergernis niet te willen kennen en in plaats daarvan altijd kalm te blijven, een kalmte die niet te onderscheiden zou zijn van totale gevoelloosheid.

Wat zou het betekenen als we onszelf op zo’n manier opvoeden dat we wel lering trekken uit ergernis maar geen last hebben van het gif dat ergernis bevat?

Als antwoord evoceerde Constanca een episch gedicht over de groep waarbij iedereen op een specifieke en authentieke manier van zijn mooie kant werd geprojecteerd.

In die zin zouden ze vergelijkbaar zijn met een gedicht, gevlochten door een goudsmid van woorden.

Raimundo rondde af met een hommage aan de groep ook al was het nooit zeker of hij echt liever met deze 20 optrok dan met de 77 groepen die hij al had gegidst.

25 augustus : van Vancouver naar huis

Op de hoek van Cambie- en Waterstreet pufte de Gastown Steamclock 11 uur.

“Nog enkele pufjes en Vancouver paradise past”, mijmerde Tiago niet zonder heimwee naar een stad die hij nog maar pas had leren kennen.

Of was het niet de stad maar het land of de beren en de vissen, de groep of het intervallum lucidum dat zich gedurende 2 weken had genesteld tussen het craniaal trauma ervoor en wat nog moest komen.

Vanwaar de vaststelling dat de tijd over halfweg in een reis zoveel sneller tikt dan de eerste dagen waarin het avontuur eeuwig lijkt.

Had hij deze tijd goed besteed, te intensief misschien aangezogen als hij was door alle indrukken die hij boetseerde als attributen in zijn verhaal.

Waarvan hangt het af als we een maand als een gevulde tijd, als onze tijd hebben beleefd, in plaats van als een tijd die langs ons heen is gegleden, die we alleen maar hebben ondergaan, die ons door de vingers is geglipt zodat we het idee hebben dat het een verloren gemiste tijd was waar we niet om treurden omdat die voorbij is maar omdat wij van die tijd niets hebben kunnen maken. Wanneer is het zo dat ik de indruk heb dat deze maand helemaal van mij is geweest?

Hij trakteerde zich op een sololunch met zicht op de Royal Vancouver Yacht Club als een postkaartschilderij met de blauwpastelkleurige achtergrond van Vancouver Harbour en British Colombia’s smetloos hemelgewelf.

Bij het terugkomen vroeg een local om van hem en zijn veel jongere vrouw met kleintje een gezinsfoto te maken.

Tiago moest zijn huiswerk overdoen omdat hij de bizarre paalwoning had gemist die de man als decor bedoeld had.

Het huisje scheen verloren te staan midden het bruisende stadsleven van Vancouver en de rijke traditie van First Nation's, de Canada Place en geschiedenis van British Colombia.

“Florença” glimlachte Tiago bij zichzelf : “een leeg huis waar je zonder trapladder niet binnenkan en dat zich met palen verdedigt tegen een gevaar dat niet bestaat.”

Een lege doos vond Tiago terug in Lissabon, toen hij zijn Canada-relikwie uit zijn valies haalde, uit de kartonnen box, uit het papier, de plastiek folie.

Het cederhout ademde geurende olie van de grote boom van wie zijn lijf afkomstig was, van de Ierse indiaan die hem geschapen had als herinnering aan eeuwen opgespaard geloof en eigenheid.

De raaf daagde hem uit om de chaos op te drinken, stil te staan, scherp toe te kijken en van gedaante te veranderen.

Hij voelde de pijn en het verdriet van de kwast.

De rode doos voerde hem terug naar het huis van de familie Scott, het bloed van de dochter, de Odyssee van de zoon, zijn strijd tegen onrecht, zijn liefde voor beren en zalmen die altijd terugkeren naar hun begin dat ook hun einde is.

De doos vertelde van de wilde roos van Alberta en de rode ceder van British Colombia die 21 berejagers twee weken lang hadden rondgetold, verleid en bevredigd.

Konden de attributen, de herinneringen, de verhalen en de betekenissen van de doos hem op weg helpen?

Of werd de magie van de doos verbroken door ze op te vullen?

Was de doos niet een schip in open zee, met zeilen, masten, roer en een bemanning dat zelfvertrouwen zat, zijn vaart versnelde naar een land dat het niet kende.

Het land van melk en honing dat zijn betovering verloor als het werd ingevuld, benoemd, gepland en afgesloten.

Bearman:

“Laat het verleden los als het je hindert om de toekomst te laten volschrijven op een leeg blad zonder hard geformuleerde doelen, zonder zekerheden, zonder wat je hebt misleerd om vrij en onbevangen de dag van morgen in te gaan; maar draag je verleden mee, aanvaard de littekens en koester je herinneringen als ornament en als decor voor je handelen nu en morgen.

Waarom eigenlijk is de open blik zo moeilijk? We zijn trage wezens die behoefte hebben aan vertrouwdheid? Nieuwsgierigheid als zeldzame luxe op vertrouwd terrein. Vaststaan en toch te kunnen spelen met wat open is, elk moment alsof het een kunst is. Je zou Mozart moeten zijn. Een Mozart van de open toekomst.

Shunryu Suzuki (Zen) :

“Het ware bestaan komt voor uit leegte en we moeten door de poort van de leegte gaan.

Er is geen weg die ons gewezen wordt. Elk moment opnieuw moeten we onze eigen weg zien te vinden. Eén of ander volmaakt ideaal of een volmaakte weg waarop iemand ons is voorgegaan, is voor ons niet de ware weg.

Ieder van ons moet zijn eigen ware weg creëren en als we dat doen, zal die weg een uitdrukking zijn van de universele weg.

                                                                                                            

Een lege doos

Open en broos

En grenzeloos

In die doos

Misschien

Een witte roos

In rouw

Of trouw

Voorzien

Met dank aan :

-Pascal Mercier, auteur van "Nachttrein naar Lissabon"
-Insight Guides Canada
-Philippe, onze gids van "Anders dan Anders" van wie ik veel heb geleerd

-mijn mede-Canada-reizigers omwille van de prachtige trip tesamen, hun inspiratie en foto's