Santiago: Twee Belgen in Dubai

"Atlantis", riep Alain terwijl hun catamaran wat vertraagde, recht voor een sacraal monumentaal hotel op het eindpunt van Palm Jumeirah,

"Ze hebben hier eventjes een verdronken continent uit de zee geschept en dan volgebouwd met hotels en huisjes geplaveid op de stam en de 16 takken van de palmboom.”

Evenzoveel privéstrandjes likten aan het blauwe decor opgebouwd vanuit de straten van het Arabische golfwater .

"Dus die Arabieren hebben de derde dag van de schepping nog eens overgedaan en de kaart van de scheiding van land en zee een beetje hertekend ", mijmerde Jan : "je moet wel lef hebben ."

"Weet je", antwoordde Alain : “het is Jan De Nul, onze Belgische baggeraar die al die tonnen zand heeft uitgegraven, gesleept en met speciale technieken gestabiliseerd en dit allemaal om de kustlijn van Dubai City met zo’n 70 km uit te breiden."

"En verkoopt het wat?", vroeg Jan.

“Nakheel, de projectontwikkelaar, zegt van wel.", zei Alain: "De eerste woningen zouden op een paar uur uitverkocht geweest zijn en de prijs zou van anderhalf miljoen dollar in een paar jaar gestegen zijn tot 5 miljoen dollar voor een stulpje. Andere bronnen beweren echter dat een groot deel van de eerste kopers weer zijn weggetrokken omdat de huisjes veel te veel op mekaar gepakt waren, het tussen de palmtakken in hun privé-zeetje zou stinken en iedereen beweert hier dat het eiland langzaam wat aan het zakken is.

De prijzen zouden de laatste jaren gehalveerd zijn en het nieuwe project, de creatie van een eilandengroep in de vorm van de wereld, lijkt vooralsnog niet als attractiepool te exploderen."

"Misschien is Atlantis weer aan het zinken", lachte Jan: "Aan de schepping moet je niet beginnen morrelen. De laatste waren Adam en Eva en met de gevolgen van die appel zitten we tot op vandaag nog opgescheept."

Alain en Jan, twee Belgische hospitaalmanagers, hadden zes weken geleden afgesproken om elkaar te ontmoeten in Dubai en als introductie had Alain als "local" een catamaran gehuurd voor een tripje rond Palmeiland.

Jan was gedurende meer dan 28 jaar directeur geweest van een Vlaams ziekenhuis, eerst administratief-financieel en de laatste 15 jaar in de CEO-zetel.

Zeven jaar geleden had hij meegewerkt aan de fusie tussen twee ziekenhuizen en vorig jaar na de inhuizing op de nieuwe campus, was de miserie met de medische raad begonnen.

Aanleiding waren de nieuwe verkiezingen, gewonnen door een groep hardliners, die komaf wilden maken met die smoothies die veel te veel de directie hadden nageheuld en hoge afdrachten hadden goedgekeurd zogenaamd voor de financiering van de nieuwbouw.
De reserves die in de loop van de 10 laatste jaren waren aangelegd, waren niet min of meer dan het resultaat van hun afdrachten en in hun legislatuur zouden ze een aanspraak op dat geld wat kracht bijzetten.

Net toen Jan in de herfst van zijn carrière rekende op wat respect en erkenning omwille van het geslaagde fusieproject, werd er integendeel een rekening gepresenteerd, eerst financieel later meer persoonlijk .

Hij had maar net een motie van wantrouwen tegen zijn persoon vanwege de medische raad kunnen voorkomen.

Een toevallig mailtje van zijn vroegere studiegenoot en collega Alain Thielemans had zijn gedachten oostwaarts doen afdwalen en nu zat hij hier op de matten van een catamaran zonder zeil, dobberend op zo’n 200 km van de straat van Hormuz.

Alain was actief als directeur van een universitair ziekenhuis in België toen head hunter Russel Reynolds hem in november 2007 contacteerde voor een "Arabic offer you can't refuse".

In Dubai had men het plan opgevat om een zogenaamde Health Care City op te richten als een nieuw soort Silicon Valley maar dan voor hosting van innovatieve projecten in de gezondheidszorg vanuit de hele wereld.

Naast de oprichting van een faculteit geneeskunde was het de bedoeling om als kers op de taart een universitair ziekenhuis van 400 bedden uit de grond te stampen.

Voor de Dubai Healthcare City werd een zogenaamde Free Zone geïnstalleerd, dit wil zeggen dat buitenlandse investeerders recht hebben op 100% ownership in tegenstelling tot buitenlandse initiatieven elders in de Verenigde Arabische Emiraten waarbij men genoodzaakt was minstens 51% shares over te laten aan een inlandse Arabische partner.

"Ik kreeg een telefoontje en een adres ergens dichtbij de Navo in Brussel", vertelde Alain Thielemans, "waar een hostess mij naar een lege vergaderzaal bracht en Dubai en Boston voor mij ontsloot via drie elektrische ogen die mekaar blindelings vonden.

Ik werd voorgesteld aan het voltallige directiecomité van het nieuwe universitair ziekenhuis dat voor de gelegenheid opdraafde als selectiecommissie voor hun toekomstige CEO.

Vooral de HR-directeur legde me het vuur aan de schenen. Er leek geen twijfel over te bestaan dat het één van de meest prestigieuze projecten was in de wereld van de gezondheidszorg van de laatste decennia en het was een eer dat ik mocht opdraven als een van de acht kandidaten die vanuit alle kanten van de wereld hadden geappliqueerd.

Toen ik opperde dat ik misschien toch wel af en toe naar mijn kinderen wou reizen in België, bleek onmiddellijk dat mijn score hierdoor niet positief werd beïnvloed.

Mijn kinderen konden hier komen wonen. Punt.

Een maand later bezocht ik een soort van "ground zero”-achtige site, het middelpunt van Dubai Healthcare City, zo zei men mij.

Ik vond het enigszins vreemd dat de kranen al geïnstalleerd waren en het hele bouwproject op maquette was uitgetekend en architecturaal vertaald terwijl het nog niet duidelijk was welke zorgprogramma's en klinische functies men zou of kon ontwikkelen.

"Alles, vooral de meest hoogtechnologische programma's!" was het antwoord toen ik hierrond meer uitleg vroeg.

Ik kon op dat moment ook niet goed inschatten wat de slaagkans zou zijn en met welke middelen men de topacademici en artsen naar het Dubai UZ konden halen en waar we de docenten zouden vinden om een faculteit geneeskunde op te zetten.

Een ziekenhuis kan je bouwen op vijf jaar maar een universiteit en een academisch ziekenhuis zijn de vrucht van generaties en kennisontwikkeling, onderzoek, onderwijs en dienstverlening."

Alain Thielemans werd benoemd doch nog voor de eerste dossiers zich op zijn bureau konden opstapelen, werd Lehman Brothers failliet verklaard op 15 september 2008 en het project was dood.

"Wat was het verband tussen Lehman Brothers en Dubai Healthcare City?", vroeg Jan.

"Geld", antwoordde Alain : "Een tiental jaar voordien had sjeik Mohammed bin Rashid Al Maktoum , zeg maar de baas van Dubai, 20 miljard dollar geërfd.

Maar hij zag het in zijn Dubai zo groots dat hij 160 miljard dollar leende voor ambitieuze zeg maar megalomane projecten.

Palm Jumeirha en de Burj Dubai zijn de meest bekende."

"Burj Khalifa bedoel je" onderbrak Jan.

"Het is te zeggen", zei Alain: "als je weet dat een groot deel van het geld was geleend precies bij Lehman Brothers en de meeste projecten nog in opbouw waren en geen cash genereerden, was sjeik Mohammed quasi geruïneerd.

Hij vroeg zijn kozijn, de baas van Abu Dhabi, ter hulp en onder familie werd alles geregeld met als kers op de taart dat enkele dagen voor de inauguratie van de hoogste toren ter wereld, Burj Dubai werd omgedoopt in Burj Khalifa naar de naam van het kozijntje.

Weet dat intussen alle grote bouwwerken binnen het pakket van de 160 miljard waren stilgelegd en je begrijpt dat ik CEO geworden was van een laag beto n.”

Jan begreep dat mede hierdoor de echte macht en het geld in Abu Dhabi zat, waar trouwens het overgrote deel van de ruwe olie uit de grond werd gepompt.

Was sjeik Mohammed Maktoum niet meer dan een" puppet on a string" van de echte bazen in Abu Dhabi maar dan wel een flamboyante met crazy dreams en een onblusbare zucht om de grootste, de beste, rijkste en de knapste leider van de wereld te zijn.

Overal in Dubai werd je aangestaard door zijn visionaire, autoritaire en doorpriemende blik.

Wat lag er achter het gelaat van de heerser van Dubai, welk dagelijks bestaan wentelde zich in en tussen en achter de trotse vuurtorens van Dubai skyline?

Was Mohammed Maktoum een geïnspireerd leider of een Napoleon gedreven om een nieuw keizerrijk te stichten.

Zal hij plaats vatten in de rij van grote leiders die niet onopgemerkt de geschiedenis passeren omwille van militaire overmacht, politieke autocratie, onmetelijke rijkdom of spectaculaire architectuur en bouw.

“Great leaders have the capacity to convince people to follow them”, zei Atchinson, “ because they have a vision and can build a common interest embedded in trust.”

Of zijn die gasten gewoon narcistisch, autoritair, gulzig en drammend?

Maktoums keizerrijk maakt deel uit van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), naast Abu Dhabi en Dubai bestaande uit Sharjah, Ajman, Umm Al Qaywayn Ras al-Khaimah en Fujairah.

Rond 1830 werden Dubai en Abu Dhabi overgenomen door de Bani Yas stam uit de Liwa oase en dit onder leiding van de Al Maktoum familie die tot op vandaag de emiraten regeert.

In 1892 tekenden de VAE een akkoord met het Verenigd Konikrijk waarbij ze aangaven geen relaties met anderen dan met de Britse overheid aan te gaan.

Pas in 1971 vertrokken de Britse troepen uit de Golf en op 2 december 1971 werden de Verenigde Arabische Emiraten onafhankelijk.

Ze herbergen ongeveer 5.7 miljoen inwoners waarvan 80% leeft in de steden en meer dan 80% van buitenlandse afkomst is.

De VAE maakt op zijn beurt deel uit van een brede alliantie van oliestaten rond de Golf, bestaande uit Saoedi-Arabië, Bahrein, Koeweit, Qatar en Oman.

"Op naar het volgende wereldwonder, de Burj Khalifa of de Vertical City of Dubai", nodigde Alain Jan uit toen ze aan de voeten van de Dubai Marina hotels waren aangespoeld.

Met een snelheid van 12 m/s werden ze naar een hoogte van meer dan 400 m omhooggeschoten.

Na het startschot werd de liftkooi getransformeerd in een cinemazaal waarbij de grote wereldtorens van de laatste eeuw als tussenpunten bij hun ten hemel stijging werden voorbijgeraasd.

Boven werden Alain en Jan een oranje of een groen fruitsapje aangeboden, niet alcoholisch en plat.

Hun lens viel op de "Strip" van Dubai met de fascinerende tweeling “Emirates Towers” en meer noordelijk de strandlijn van Dubai vanaf de Creek tot over de "World"

En dan in het westen, verzopen in een waas van zanderige damp verrees de Burj Al Arab als heraut van Palm Jumeirha, volgens een taxichauffeur genoemd naar de dochter van de sjeik.

Recht omlaag was er het dak van de shopping mall met daarnaast de vijvers waar op vaste tijdstippen de Bellagiofonteinen van Las Vegas werden geïmiteerd.

De bouw van de Burj Khalifa startte op 21 september 2004, hij overleefde een aardbeving op 11 september 2008 en op 4 januari 2010 werd hij geopend met groots vuurwerk.

De toren werd ontworpen door het Amerikaans architektenbureau Skidmore, Owings and Merril uit Chicago, tevens de ontwerpers van onder meer de Willis Tower in Chicago en de Jin Mao Tower in Shanghai.

Een andere Belg, ir Jozef Dehauwere, die tijdens de bouw deel uitmaakte van onderaannemer Besix, had enkele maanden voordien aan Alain verteld dat het grondplan van de toren was geïnspireerd door de vorm van de woestijnbloem Hymenocallis.

Het betonnen lichaam van de toren is 575m hoog, de dakhoogte is rond de 636m en de top tikt af op 828m.

Burj Khalifa host van verdieping 15 tot 37 een hotel ontworpen door Giorgio Armani, tot verdieping 108 luxeappartementen, een zwembad op de 78ste verdieping ,een lobby op de 123ste en een observatiedek op de 124ste, intussen al ontdubbeld door een luxedek enkele etages hoger.

Op de158ste verdieping bevindt zich ’s werelds hoogste moskee en helemaal bovenaan de ravissante vertrekken van de sjeiks.

"En wat na de crash?", vroeg Jan aan zijn collega : " Je gaat me toch niet vertellen dat je al zeven jaar ceo bent van een ghost university hospital ".

"Ja die Arabieren betalen goed ", glimlachte Alain, "maar niet om niets te doen. Ik werd quasi onmiddellijk ontslagen en zonder gouden parachute.

Die Arabieren zijn redelijk rechtlijnig : ofwel betalen ze je met een taxvrije riante fee en dan ben je een beetje hun slaaf ofwel heb je geen werk en kan je ophoepelen.

Ze hebben een zeer goede controle over wie er binnen en buiten is in hun woestijn en a propos, heb je hier al Syriërs gezien?”

"En hebben ze je dan het land uitgezet?", vroeg Jan.

"Niet direct. Vermits ik hier wat contacten had opgebouwd, heb ik me in die tijd getransformeerd tot lobbyist en “health care ambassadeur” en zo kwam ik in contact met de ceo van het Universitair Ziekenhuis Brussel dat een wereldreputatie heeft voor in vitro fertilisatie.

Ik bracht hem in contact met Mr Clancey Po, CEO van het Burjeel Hospital in Abu Dhabi.

De ceo werd bijwijlen lichtelijk nerveus van al het papierwerk en eindeloos genegotieer over details tot hij werd opgevoerd bij de godfather van de plaatselijke familie en dan ging alles heel snel .

UZ Brussel stuurde een ploeg die ter plaatse een labo opzette en de in vitro technieken uitbouwde volgens hun eigen standaarden.

Het was een gigantisch succes doch ontmoedigend was dat de Arabieren de hele winkel na twee jaar gewoon overnamen.

De ceo van UZ Brussel keerde niet met lege handen naar België terug en hij hield er een hele brok prestige en de eeuwige vriendschap met de plaatselijke emirs aan over."

"En jij?", vroeg Jan.

"Ik kreeg mijn percentje en kon weer kip eten", lachte Alain: "en mede door de steun van de Belgische ambassadeur en de commercieel attaché van Flanders Investment and Trade, raakte ik betrokken bij het opzetten van de Mediclinic Dubai Mall en het opstarten van een branch van de Cleveland Clinic in Abu Dhabi.

Het laatste project is een pareltje van architectuur en ik kan je verzekeren dat Cleveland er een topcentrum van wil maken.

Het initiatief past ook in de politiek van Abu Dhabi om de richting van het medisch toerisme in hun land om te keren .

Tot ergernis van de HAAD (Health Authority Abu Dhabi), trekken nog steeds veel meer Arabieren voor hun gezondheidszorg naar het buitenland dan dat er patiënten van andere landen komen binnengevlogen.

Ze hebben een verplichte ziekteverzekering ingevoerd en een rigoureuze licentiepolitiek om de kwaliteit van de gezondheidswerkers te garanderen

Maar er blijft een groot gebrek aan vertrouwen van de plaatselijke bevolking ten opzichte van het internationaal clubje van geneesheren dat zich in de honderden clinics hier heeft gevestigd.

De "locals" kiezen hun dokter in functie van het land van herkomst met op kop de Amerikanen gevolgd door de Duitsers, andere Europeanen en dan de Indiërs en andere Aziaten."

"En beantwoordt Cleveland aan de verwachting om dit op te lossen? "

"Het gebouw is prachtig, de infrastructuur is state of the art volgens de nieuwste inzichten en cliëntverwachtingen, dokters en verpleegkundigen werden ingevoerd; het enige wat lijkt te ontbreken is voldoende patiënten.

Momenteel zouden ze zo’n 500 ambulante patiënten per dag hebben maar twee van hun drie intensive care units zijn volledig uitgerust maar nog nooit gebruikt.

Ze hadden voor zichzelf een vijftal speerpunten gedefinieerd waaronder cardiochirurgie maar ik vraag me af hoe ze in staat zullen zijn om rendabel en kwaliteitsvol te werken.

Hun focusstrategie staat immers haaks op de feitelijke interdependentie van een groot aantal zorgprogramma's en het minimum kritisch volume dat men moet voorzien voor bepaalde infrastructuren en medische specialismen ook rekening houdend met noodzakelijke permanenties.

Ik heb bij Cleveland het gevoel dat de Amerikanen teveel van de Arabieren hebben afgekeken : eerst bouwen, dan in het buitenland gaan zoeken wie er wil komen werken en dan nadenken over wat men gaat doen "

"Hoor ik hier enig scepticisme van een man die alle kreekjes in Dubai al doorzwommen heeft?" vroeg Jan.

"Oké laat me je een successtory vertellen: Masdar City.

In Abu Dhabi heeft men out of the blue een universiteit uit de grond gestampt voor alles wat te maken heeft met duurzame ontwikkeling.

Centraal staat de focus op duurzame energie, warmtebestendigheid en andere nieuwe technologieën die vervuiling en energieverlies zoveel mogelijk beperken.

Momenteel hebben ze een masteropleiding en een PhD-opleiding voor ongeveer 350 studenten en ze kunnen rekenen op MIT als primaire partner en stakeholder voor hun initiatief.

Ze beschikken over een zeer specialiseerde labo infrastructuur met een centrum voor elektronenmicroscopie dat mag gezien worden als een van de beste van de wereld.

Naast eigen researchlijnen en een PhD-opleiding, werken ze ook samen met bedrijven in de vorm van contractonderzoek.

Leuk zijn de POD-cars (personal rapid tranport) of de elektrische wagentjes die je zonder bestuurder en zonder rails perfect door een ondergronds wegenpark loodsen.

"En waar ben je nu zoal mee bezig?", vroeg Jan.

"Health en Wellness", antwoordde Alain :" Ik ben intussen baas geworden van het American Boutique Esthetic Surgery Hospital, een soort schoonheidsfabriekje waar we aan mensen gezondheid verkopen in een atmosfeer van schoonheid, comfort en wellness.

We hebben plastische chirurgen voor reconstructieve en esthetische heelkunde, tandartsen, wellness dames en een pharmacie met schoonheidsproducten.

Het interieur kan je rococo/19-eeuws noemen waarbij we hebben getracht een huiselijke atmosfeer te verstuiven met houten wandbekleding en meubilair, geflankeerd door soms bizarre schilderijencollecties, verlicht door purpere lusters.

JCI geaccrediteerd en het werkt, man."

"JCI gekocht, bedoel je", repliceerde Jan :" Ze hebben mij hier verteld dat een label 1 miljoen dollar kost".

"We hebben veel geïnvesteerd in die accreditatie", antwoordde Alain stoïcijns.

"Is deze Arabische rollercoaster iets voor mij ", vroeg Jan zich af, meer dan 400m boven een klaverblad in de woestijn.

Ga ik bidden in de Sjeik Zayed moskee van Abu Dhabi met de eindeloos wisselende guirlandes als borduursel van een immens lege ruimte .

Gaat mijn vrouw ooit uitgeshopt raken in dit "mall systeem".

Gaat mijn dochter het hier wel leuk vinden met haar Pakistaanse, Afrikaanse en Amerikaanse vriendinnetjes of misschien gaat ze een Arabier tegen het lijf lopen?

Ga ik de plus 50° kunnen verdragen in juli en augustus en hoe ga ik er in slagen om mijn wijngebruik in de hand te houden als ik zie dat er € 30 moet betaald worden in een restaurant voor een glas Sancerre.?"

"Waar ga jij naartoe als je ziek bent of je familie? " vroeg Jan aan Alain.

Even viel er een stilte.

"Naar één van de clinics hier", antwoordde Alain: "en als het erg is, naar België .”

“We staan hier op de toren van Babel", lachte hij het onderwerp weg, "We zijn nog enkele honderden meters verwijderd van de hemel en midden een kakofonie van volkeren en talen en culturen, krijg je het gevoel in het centrum van de wereld te vertoeven."

"Maar wat je ook het gevoel geeft dat je wat verloren loopt in een Babelse spraakverwarring." "antwoordde Jan: "Uiteindelijk hebben ze de toren wel klaar gekregen maar het hele project om van Dubai de grootste, de rijkste, de meest innovatieve en meest exotische stad ter wereld te maken, hangt maar met haken en ogen aan elkaar. Is dit sustainable?”

De droom is ingepakt in een majestueuze architectuur, neergeplant in het midden van de woestijn boven gigantische oliebel die nog 60 jaar het geld uit de grond laat stromen.

Is deze spectaculaire groei en vernieuwde economie van de Golfstaten voldoende duurzaam tot na het olietijdperk?

Of wordt 2100 de revival van de parelvissers en de kameeljongens wiens kinderen verstoppertje spelen tussen de vervallen skyscrapers van Dubai City?

Wat is de ziel van dit volk dat voor 10 tot 20% bestaat uit witte mannetjes en zwarte vrouwtjes die hun leven doorbrengen met eigenaar te zijn en heel de wereld optrommelen om met hun zwarte goud hun paleizen te versieren.

Even snel als ze opgeklommen waren, keerden Jan en Alain naar de aarde terug, ze liepen de Mall uit, huurden een 4x4, reden de stad uit en even later liepen ze op hun blote voeten in de woestijn.