Met Gaudi in Barcelona

Casa Mila was de naam van het huis dat hij binnen ging.

Het dateert van het begin van de 20e eeuw en wordt beschouwd als één van de hoogtepunten van de architectuur van Antoni Gaudi.

De wat flamboyante buitenkant had zo al de neiging om de andere huizen van de Passeig de Gracia te overtroeven zoals een ravissante señorita die de andere meisjes op het bal laat verfletsen tot een grijze garnituur.

Maar nu het gebouw zich in de donkerte van de avond had opgemaakt met een jurk van witlichtende diamant, kon niemand er nog aan twijfelen : Casa Mila was de mooiste.

Giorgio da Guimanci schoof onder haar gewelfde benen naar binnen en werd opgezogen in een patio die hem via een feeërieke schacht toegang gaf tot een donkere hemel.

Hij hoorde het ijzeren hek achter zich dichtslaan en wist zich opgesloten in het Heilige der Heilige van Barcelona.

Dit was de enige gevangenis waaruit hij niet onmiddellijk wilde ontsnappen.

Zijn oog bleef hangen op een muurschildering van zijn patroonheilige, St. George, en  diens overwinning op de draak.

"Bonjorno, buenos dias, senior da Guimanci" klonk het plots enigszins galmend vanachter zijn rug : “Wat brengt u van de Italiaanse hoogmis naar onze Catalaanse hoofdstad?”

Georgio hoorde de deur van een lift dichtslaan, hij draaide zich om en keek in de vriendelijke ogen een Spanjaard waarvan hij de leeftijd niet kon schatten.

"Wat vind je van mijn Casa Mila", vroeg de man :"of la Pedrera zoals de Barcelonezen het spottend noemden."

"Señor Gaudi.", riep Giorgio: "Ik wist niet dat…"

"Dat ik hier nog woonde", lachte Gaudi :"Je leeft altijd voort in je eigen creaties, vriend, dit is de enige manier om onsterfelijk te worden."

Giorgio was niet in de stemming om het enthousiasme van de Spaanse kunstenaar te adopteren.

Behalve het vluchtig orgastisch moment van daarnet, had hij zich nooit meer onbeduidend en sterfelijk gevoeld als in deze dagen.

"Wat kom je hier eigenlijk doen?", vroeg Gaudi.

"Ik weet het zelf eigenlijk niet zo goed," antwoordde Giorgio : "Het doel van mijn reis is intussen achterhaald."

"Hoezo?", vroeg Gaudi.

"Eigenlijk had ik 50.000 euro betaald voor een stand op het Europees Himss Congres om ons nieuw EPD te verkopen "

"EPD?"

"Electronisch Patiënten Dossier", zei Giorgio : "We hebben meer dan drie jaar gewerkt aan een vernieuwde design om alle medische informatie rond een patiënt zo gebruiksvriendelijk mogelijk ter beschikking te stellen van artsen en verpleegkundigen. Het dossier was toegankelijk voor huisartsen en andere specialisten, die bij de zorg van de patiënt betrokken waren.

We hadden een web based portaal voorzien voor onze patiënten waarbij ze zelf hun afspraken konden maken en de nodige informatie konden vinden met betrekking tot hun ziekte of het onderzoek dat ze moesten ondergaan.

We hadden een polshorloge ontwikkeld die al hun belangrijke parameters registreerde zoals hartslag, bloeddruk en specifieke zaken in functie van hun pathologie.

Zo konden we van op afstand volgen en interveniëren als het fout ging via onze teleconsultatie of onze “health messenger”.

We hadden voor elke patiënt een “amico” voorzien die hem, in functie van zijn genetisch profiel en ziektepatroon, real time tips kon geven in verband met zijn eet- en leefgewoonten.

En ik kan je verzekeren het was een harde coach hoor : de smaak van het derde pintje of de geur van een zak frites kon hij grondig verpesten.

"Klinkt goed." mompelde Gaudi in tegenstelling tot wat hij dacht.

"Het zag er ook goed uit. Het was zo gebruiksvriendelijk dat je geen handleiding nodig had om er mee te kunnen werken en je kreeg toegang via je smartphone, je tablet , je PC en zelfs je blackberry voor de neanderthalers onder ons.”

Gaudi kon al lang niet meer volgen.

"We stonden op het punt een megadeal af te sluiten met een groep van Belgische ziekenhuizen maar twee weken geleden is alles afgesprongen en drie dagen later hebben een aantal van onze key medewerkers beslist om het "zinkend schip" te verlaten."

"Ik weet er alles van", mompelde Gaudi : "Je kan zelfs verstandige mensen niet gelukkig maken tegen hun goesting "

Giorgio vertelde dat hij zijn deelname aan het congres had geannuleerd maar zijn vlucht en hotel had hij niet meer kunnen en ook niet willen afzeggen want hij hoopte in zijn favoriete plekjes van Barcelona troost te vinden voor zijn “fallimento” en inspiratie voor “qualcosa di nuovo”.

Gaudi toonde aan Giorgio de garage waar eerst koetsen en later auto's werden binnengereden.

"Ik heb wel een pilaartje moeten elimineren toen een flamboyante huurder met zijn Rolls Royce binnen wou", lachte Gaudi : "Maar het was 100 jaar geleden wel de eerste echte autogarage in Barcelona."

"Wonen hier nog mensen?", vroeg Giorgio.

"Er zijn nog een aantal erfgenamen van families die in den beginne in dit pand hebben gewoond", zei Gaudi :"En ze mogen voorlopig blijven wonen aan 500 € per maand, dit in een uitdovende formule want het gebouw zelf is in 1986 eigendom van de bank Caixa Catalunya die voor aankoop en restauratie zo'n 7 miljard peseta’s neertelde.

Casa Mila is intussen ook beschermd als werelderfgoed van de Unesco en trekt 1 miljoen bezoekers per jaar.

Moet je eens zien hoe zo'n appartement er 100 jaar geleden uitzag?"

Gaudi nam Giorgio mee naar een “demo appartement” en voerde hem mee naar het dagelijks leven van een rijke Spaanse familie in de eerste helft van de 20^ste eeuw.

Hij vertelde Giorgio hoe mevrouw Mila bij hem was komen klagen dat er geen enkel stuk rechte wand voorhanden was om haar piano tegen te zetten.

"En?", vroeg Giorgio: “wat heb je dan gezegd?"

"Dat ze maar beter viool kon spelen", lachte Gaudi onbedaarlijk.

Giorgio raakte zienderogen meer geïrriteerd door het feit dat Gaudi's oeuvre niet alleen de tand des tijds had doorstaan maar dat hij het zich had kunnen permitteren zijn opdrachtsgeefster zo ongeveer belachelijk te maken.

Hoe scherp was het contrast met de kilo's eieren die hij onder zijn klanten had moeten leggen om hen te motiveren zijn EPD te adopteren, te gebruiken en te propageren naar het hele ziekenhuis.

In dit appartement werd de show gestolen door een 100 jaar oude grammofoon en telefoon als aftandse technologie die zijn innovatieve software stond uit te lachen.

Het motief van de tegels werd overgenomen in het hele plaveisel van de Passeig de Gracia terwijl zijn sexy interface het Himss congres niet had gehaald.

“De deurklink is mijn masterpiece", demonstreerde Gaudi :"Je hand valt erin als een stick in een usb-poort."

"Maar er waren toch nog geen usb's in jouw tijd", protesteerde Giorgio.

"Klopt", zei Gaudi :"maar je vergeet dat ik nog altijd aan het bouwen ben.

Voor de afwerking van de Sagrada Familia gebruiken we de nieuwste technologie hoewel het design reeds meer dan 100 jaar geleden werd ontwikkeld.

Ook hier in dit huis hebben we grondige renovatiewerken gedaan om het oorspronkelijk idee en de vormgeving zoveel als mogelijk te kunnen bewaren en te tonen aan de toekomstige generaties.

Het concept en design zijn in zekere mate tijdloos maar de concrete uitwerking  en instandhouding dient voortdurend te worden geconcretiseerd in de context van lokale en tijdsgebonden factoren. "

Ze liepen samen de trap omhoog en wandelden rond op de zolders.

De 270 bogen zouden volgens sommigen refereren naar de ribben van een groot dier en volgens anderen verwijzen naar het gebladerte van een palmboom waardoor het plafond een hoogst onconventionele vorm kreeg te vergelijken met een landschap van heuvels en valleien.

De vensters werden in de winter gesloten en ’s zomers opengezet om de temperatuur in het gebouw te optimaliseren.

Er stonden enkele meubels en stoelen tentoongesteld en Giorgio haastte zich om toe te geven dat het oorspronkelijk door hem ontworpen meubilair door mevrouw Mila was buitengegooid op het moment dat hij zelf officieel gestorven was.

Giorgio keek Gaudi met verbazende ogen aan.

"Tja, mijn vriend", antwoordde Gaudi: "parels voor de zwijnen zeker.

Je moet weten dat Roser Segimon eerst getrouwd geweest was met de 38 jaar oudere Josep Guardiola (niet Pep), een zogenaamde Indianos die fortuin gemaakt had in Amerika.

Toen hij gestorven was, wist ze met haar geld geen blijf en besloot ze in september 1905, bij mij een optrekje in de Passeig de Gracia te bestellen.

Haar tweede man, Pere Mila, was een businessman en flamboyante rokkenjager.

Men vroeg zich af of hij niet meer geïnteresseerd was in de "weduwe’s Guardiola” ( Catalaans voor “spaarvarken”) dan in Guardiola's weduwe en het feit dat ze zich liet begraven bij haar indiaan, zegt genoeg over (het gebrek aan) chemie tussen die twee.

Na de dood van Pere Mila verkocht Rose Segimon het pand in 1946 aan Josef Balivé i Pellisé voor 18 miljoen peseta's.

Zijzelf bleef wonen op de “main floor” tot ze stierf in 1964.

Ik had trouwens voor de Casa Mila nog een prachtige madonna voorzien geflankeerd door de aartsengelen Michael en Gabriel maar toen er in Barcelona in 1909 een zogenaamde "Semana Tragica" of antiklerikale golf opstak, werden mijn katholieke iconen geschrapt.

Ik wilde mijn project opgeven maar een priester heeft me overtuigd om het verder af te werken. Weet je eigenlijk wel wat la Pereira betekent?" vroeg Gaudi.

Giorgio knikte ontkennend.

"Steengroeve, en dat geeft ongeveer aan hoe er met mijn meesterwerk gelachen werd. Een kartoon deed het af als een parking voor vliegtuigen.

Ik stond gewoon voor joker voor heel Barcelona en mijn opdrachtgeefster werd meer ingenomen door de schaamte hiervoor dan dat ze een poging deed om mijn creatie te begrijpen.

Gelukkig had ze te veel geld uitgegeven om zich publiekelijk van het project te distantiëren laat staan te verhuizen."

"Je idee was gewoon te geniaal voor die tijd", reageerde Giorgio: "Je was gewoon 50 jaar te vroeg, Gaudi, de mensen hadden meer tijd nodig om het te appreciëren en te verstaan."

"Net als jouw EPD", zei Gaudi : "Zelfs in een wereld van razendsnelle technologische evoluties, laten mensen niet gemakkelijk hun gewoonten en hun ideeën varen. Tussen droom en realiteit staan conformisme en praktische bezwaren.

Kom ik zal je het dakterras laten zien."

Giorgio waande zich op een reuzegroot schaakbord toen hij uit de steengroeve kroop maar er zat geen lijn in de partijverdeling, het belang en de functie van de stukken en de finaliteit van het spel.

"Schouwen en verluchtingsgaten," zei Gaudi : "Ze staan in rechtstreekse connectie met alle dampen van het huis en regelen zo de temperatuur, de ventilatie en circulatie van alles wat in de neus van de bewoners binnenkomt.”

"Maar waarom heb je daar zo'n rare mannetjes gezet", vroeg Giorgio : "Het lijken wel soldaten of buitenaardse wezens of een stuk kanteelmuur van één of andere burcht."

"Mooi gezien zo, beste Giorgio, je zal mezelf nooit betrappen op een verklarende beschrijving van de vormen of figuren die ik heb uitgedacht want de essentie van mijn werk is precies dat bezoekers zoals jij hun fantasie laten vertellen.

Maar toch wil ik je een hint geven. Al die beelden die je daar beschrijft, wat hebben die gemeen?"

Giorgio liep in zijn gedachten van het schaakbord naar de kasteelmuur, via de krijger naar het buitenaardse mannetje.

"Identiteit, macht en strategie" klonk het : "En dat is nu precies waar het bij mij de laatste weken om heeft gedraaid.

We hadden een goed product en onze klanten waren meer dan tevreden maar er waren kapers op de kust. Concurrenten hebben twijfel gezaaid over onze robuustheid en competentie, bepaalde artsengroepen hebben ons geboycot omdat ze belang hadden bij het behoud van het bestaand systeem en intern kwam de discussie over wie de geestelijke vader was van ons product.

We hebben maanden diplomatiek onderhandeld over een groot contract in België maar het volle risico werd in onze schoot gelegd met een "offer you can only refuse".

Ik begrijp heel goed, Gaudi, waarom je boven op het dak van je appartement een soort van militie hebt neergezet.”

"Inderdaad, mijn vriend Giorgio, ideeën en creaties borrelen op uit de diepste en de mooiste lagen van onze hersenen maar meer dan eens het worden ze al besmeurd, gestolen en begraven nog voor ze als een witte roos hun kopje kunnen omhoogsteken. Het zijn de groten der aarde of je naaste vrienden en medewerkers die een schepping reduceren tot een mening of een gevoel of een waarde die hen op dat moment van pas komt.

Van die steengroeve ben ik nooit meer vanaf geraakt maar uiteindelijk is een tijdje na mijn dood La Pedrera een icoon geworden in Barcelona. Ze hebben mijn huis nooit gesloopt.

"Het mijne wel", reageerde Giorgio mistroostig met zijn ogen gericht op de donkere wolken boven de stad die een paar tranen liet vallen op zijn hoofd.

"Misschien begrijp je het verkeerd", antwoordde Gaudi :" Mijn madonna en mijn aartsengelen zijn er ook nooit gekomen en je vergeet dat het gebouw jarenlang de schande was van de stad.

Maar de ziel, Giorgio, de drijvende kracht die nieuwe zaken ontdekt, ontwikkelt en realiseert, die is niet kapot te krijgen.

Kijk daar dat ijzeren hek, wandel er door, ga weer naar buiten en vergeet mijn verschijning als een dwaze droom.

Laat de criticasters je maar uitlachen, en zoek een nieuw verhaal waar je wortels kunnen groeien.

Heb je niet gezien hoe overal in mijn huis de draak verborgen is tussen plooien en plafonds en vormen in de vloer.

Ik had een madonna willen scheppen om hem te overwinnen.

De draak gaat altijd mee op weg maar jij, Holy Georges, jij zal hem overwinnen.”