Grexit in Santorini

Varoufakis’ blik werd opgezwolgen door de Egeïsche Zee op de plaats waar het wateroppervlak met een wazige streep zich trachtte af te grenzen van de vaalwitte lucht.

Elke kilometer die hij meer van Athene verwijderd was, scheen hem een paar millimeter op te hijsen uit de put waar hij was ingetuimeld.

Hij vond troost bij de gedachte aan Aeneas die na de val van Troje ging zwerven in de Middellandse Zee, verliefd werd op Dido, de koningin van Carthago, en Rome stichtte.

Anderzijds begreep de flamboyante Griek dat bloedmooie machtige vrouwen op dat ogenblik niet voor hem zouden vallen en dat de machtige politieke posities in de eerstkomende tijd niet meer aan hem besteed waren.

Twee dagen voordien had een financiële vulkaan zijn kokende vuurmassa's over Athene rondgespuwd en alle hechtingen met de euro opgebrand.

Het was begonnen met een panne in de uitbetalingssoftware waardoor de lonen van de ambtenaren niet op tijd konden worden betaald.

Honderdduizenden Grieken waren daarop naar de bank gerend om euro's van hun rekeningen af te halen met als gevolg dat bijna alle Griekse banken hun deuren hadden gesloten waardoor de paniek compleet geworden was.

Op dat ogenblik zat Varoufakis in Brussel met de Europese ministers van financiën op een boogscheut van een akkoord waardoor de volgende schijf van meer dan 7 euromiljarden kon worden vrijgegeven.

De weken voordien had hij zwaar gepokerd en met zijn flamboyante stijl de hele Europese Unie op de zenuwen gewerkt om het onderste uit de kan te halen.

Hij had voor zichzelf al een feestelijk onthaal gedroomd vergelijkbaar met de Griekse helden die in de 13e eeuw voor Christus triomfantelijk terugkeerden na de verwoesting van Troje.

Nu op weg naar Santorini besefte hij dat het een lange en pijnlijke Odyssee zou worden.

De dag zelf van de bankencrisis was hij onverwijld en enkel met een princiepsakkoord naar Athene teruggevlogen.

Daar was hij onderweg naar het parlement verkleefd geraakt in een aanzwellende traffic jam doorspekt met tierende mensen die ordeloos tussen de auto’s liepen met vlaggen, spandoeken en stokken.

Hij zag zijn kop met een groot zwart kruis eroverheen met daaronder in dikke letters "verrader".

Hij zou nooit het parlement bereiken niet alleen omwille van de verkeerschaos maar omdat premier Tsipras hem had ontslagen toen hij nog op het vliegtuig zat.

Het volk had de Akropolis bezet en schreeuwde woedende leuzen aan het adres van Europa, hevig zwaaiend met hun blauwwitte vlaggen.

Vooral de Duitsers werden uitgespuwd met Merkel als kop van jut waarbij ze werd opgevoerd als rechtstreekse afstammeling van Adolf Hitler.

In het theater van Herodes Atticus werden Duitse, Franse en Italiaanse vlaggen verbrand terwijl in het Dionysus-theater opvoeringen werden geïmproviseerd waarbij de kopstukken van de Trojka (Europese Commissie, het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Centrale Bank) werden berecht en ter plaatse geëxecuteerd.

Volksmilities met stokken en kettingen hadden plaatsgevat aan de Beulepoort en zo de controle over de ingang tot het Akropolisplatform in handen genomen.

De leiders van de volksopstand hadden hun hoofdkwartier opgeslagen in de Propyleeën, dat in zijn rijke geschiedenis nog had gediend als residentie van de aartsbisschop, als Frankisch paleis als Turks fort en arsenaal.

Het tempeltje van Athene Nike dat in 426-421 voor Christus werd gebouwd na de overwinning van de Atheners op de Perzen, was helemaal ingepakt voor restauratie.

De tempel stond op een 19,5 m hoog bastion en was zowel uitkijkpost als heiligdom voor Athene Nike, godin van de overwinning.

Volgens de legende stond daar koning Aegeus op zijn zoon Theseus te wachten die zou terugkeren van zijn missie naar Kreta waar hij de Minotaurus moest verslaan.

Theseus had beloofd om, bij goede afloop, zijn zwarte zeilen te vervangen door witte bij zijn thuiskomst maar door de drukte na zijn de glorieuze overwinning was hij dit vergeten.

Toen koning Aegeus de zwarte zeilen zag, veronderstelde hij dat zijn zoon dood was en stortte zich in de (Egeïsche) zee.

Ook Varoufakis had zijn overwinning niet tijdig kunnen communiceren aan het Griekse volk en leek met zijn zwarte limousine in Athene op weg naar de onderwereld.

Het Parthenon zelf was omringd door honderden Griekse vlaggen terwijl de weelderige boezems van de Kariatiden overplakt waren met anti-Engelse slogans.

Ooit hadden de Engelsen één van de sierlijke dames ontvoerd en tot op vandaag tentoongesteld in het British Museum.

De Britten werden in het Engels uitgemaakt voor dieven opdat een paar verloren gelopen toeristen of journalisten het ook nog zouden kunnen verstaan.

De dames Kariatiden ondersteunden mee het dak van het Erechteion dat tussen 421 en 406 v.C. was gebouwd als het strijdtoneel tussen Poseidon en Athena die elkaar bekampten om het bezit van de stad.

De eerste had zijn drietand in de rots gedreven om een zoutwaterbron te doen ontspringen en de tweede had haar olijfboom doen opschieten naast het gebouw.

De tempel was genoemd geweest naar Erechteus, één van de mythische koningen van Athene en was zo gewijd zowel aan Athene Polias als aan Erechteus Poseidon.

Misschien hadden de bouwers toen begrepen dat men in een conflict tussen de goden best de verschillende partijen vereert en respecteert om aan hun wraak te ontkomen.

Misschien had Varoufakis deze tempel nooit bezocht want anders had hij kunnen weten dat het uitdagen van de tegenstander en hem drijven in het kamp van de verliezer, niet leidt tot duurzame akkoorden.

Syriza, de ultralinkse partij van Tsipras en van Varoufakis had perfect ingespeeld op de woede van de gewone Griek die vooral de Duitsers de schuld gaven van de Griekse crisis en de claim van het Griekse volk voor herstelbetalingen na de Tweede Wereldoorlog uit de kast haalde om een monetair evenwicht met Europa te herstellen.

De stormloop naar de Akropolis was vermoedelijk ingegeven door een tsunami van nostalgie naar het klassieke Griekenland van de vijfde eeuw voor Christus waar Athene met de vorming van de Deltische liga de aanvoerder was geworden van de Griekse stadstaten.

Hervormingen van Ephialtes hadden geleid tot radicale democratie met stemrecht onafhankelijk van sociaal-economische klasse.

Het zou wel nog meer dan 2500 jaar duren vooraleer ook vrouwen en vreemdelingen mee de leiders mochten kiezen.

Nadat de de Perzische koning Darius I in 490 bij de slag bij Marathon was verslagen, was het Perikles die het initiatief had genomen voor de bouw van het Parthenon.

In de Peloponnesische oorlog tussen 431 en 404 voor Christus had Athene het onderspit moeten delven tegen Sparta en in 371 v.C. was Sparta op zijn beurt verslagen door Thebe in de slag bij Leuktra.

Uiteindelijk werden in 338 v.C. de Grieken verslagen door Philippus II van Macedonië.

Twee jaar later werd hij vermoord bij Aigai en opgevolgd door zijn zoon Alexander de Grote die in 333 voor Christus de Perzische koning Darius III versloeg en zich kroonde tot koning van Azië.

Bij zijn dood in 323 voor Christus had hij een rijk gevormd dat zich uitstrekte tot India in het oosten en Egypte in het zuiden.

Het bleef bestaan tot de Romeinen het halverwege de tweede eeuw voor Christus begonnen af te breken.

De bezetting van de Akropolis door een uitzinnige bende Atheners had iets van een identiteitskramp als een wat zielige poging om de oude Griekse glorie te herstellen enkele ogenblikken voor de val.

Met hun laatste krachten vervloekten ze hun Europese broeders om vooral zichzelf de schuld niet te moeten geven van het Griekse drama dat zich aan het voltrekken was.

Sinds enkele jaren had een groot deel van de Griekse bevolking zijn trots en zelfrespect opgehangen aan de populistische leuzen van Syriza als antwoord op de vernederende en hardvochtige bejegening vanwege de Europese grootmeesters.

Niet alleen de stoere taal maar ook de wat denigrerende attitude van Tsipras en Varoufakis ten opzichte van de Europese Unie, hadden de Grieken vermaakt evenals het spelletje blufpoker met Poetin om de Europese leiders te enerveren.

De meeste Grieken zouden nooit kunnen toegeven dat ook hun eigen pokerspel had geleid tot deze catastrofe doch ze konden dit alleen maar legitimeren door ook binnen Syriza een zondebok aan te duiden die hun rechtmatige belangen op de verkeerde manier had verdedigd.

Het orakel van Delphi had Varoufakis aangeduid als schuldige en net als Socrates 2500 jaar voordien moest hij de gifbeker drinken ook al leek hij met de grondlegger van de westerse filosofie verder niet veel gemeen te hebben.

Uit de geschriften van Plato leerden we zijn leermeester Socrates kennen als een uiterst wijs en sereen man die gefascineerd was door vragen over zingeving, rechtvaardigheid en moreel gedrag.

Aan hem werd ook de Attische onderwijsmethode toegeschreven die erin bestond om leerlingen eerder te bevragen dan te beleren om hun nieuwsgierigheid te prikkelen en hun analytisch denken te ontwikkelen.

Tijdens de Spartaanse overheersing werd hij omwille van zijn non-conformistische visie op religie en politiek afgeschilderd als staatsgevaarlijk en opgesloten in een gevangenis op de Fillopappusheuvel.

Zijn leerlingen hadden het aan boord gelegd om hem te helpen ontsnappen doch hij had geweigerd omwille van trouw aan het principe waarvoor hij had geleefd: de democratie en de ultieme onderwerping aan de wil van het volk.

Varoufakis begreep midden in de Griekse chaos dat ook hij gedoemd was om de gifbeker drinken maar hij poogde uit alle macht aan een lynchpartij te ontkomen door bij de tempel van Zeus niet in noordelijke richting door te rijden naar het parlement maar om te draaien in de richting van het nieuwe Akropolismuseum.

Dan ging het verder via Apostolou Pavlou en Ermou naar Kerameikos, de begraafplaats van antiek Athene.

Het was alsof hij zijn eigen graf bezocht in een poging om aan de nakende doodsstrijd te ontsnappen door onmiddellijk de eeuwige rust in te duiken.

Beelden in of op de grafmonumenten waren in het begin van de 20e eeuw uitgegraven en waren te bezichtigen in het Nationaal archeologisch museum vlak naast de begraafplaats waar ze vervangen waren door kopieën.

Hij was ontroerd door de Stèle van Demetria en Pamphile en tot een week voordien had hij zich zeker geïdentificeerd met de stier bovenop de tombe van Dionysus van Kollytos.

Maar nu voelde hij zich eerder een klein paardje van Troje binnen een vijandige stad en zonder krijgers in zijn buik.

Varoufakis was gevlucht uit Athene.

Hij was met zijn zwarte limousine in zuidelijke richting doorgereden naar Piraeus en was op de eerste, de beste boot gesprongen om een onderkomen te zoeken op één van de de Cycladische eilanden.

De ferry was gestopt in Sifnos, Milos en Sikinos maar hij wou zich zo ver mogelijk van Athene verschuilen en zo ging hij van boord in Port, het kleine ferryhaventje van Santorini.

Dit eiland werd  in 3000 voor Christus door de Minoërs gekoloniseerd.

Santorini werd door sommigen aanzien voor het verdwenen koninkrijk Atlantis.

Toen de Doriërs zich hier vestigden in de achtste eeuw voor Christus, noemden ze het eiland Thira.

De vulkaan kwam tot uitbarsting in 1425 voor Christus waarna het eiland zijn halve maanvormige kreeg met aan de binnenkant een afgeknaagde klifmassa, Caldeira genaamd.

De Venetianen die het eiland in de 13^de eeuw veroverden, doopten het om tot Santorini naar St.-Irene.

Varoufakis vond een onderkomen in een gloednieuw etablissement in Akrotiri in het het uiterste zuidwesten van het eiland.

Na een vulkaanuitbarsting in 1866 ontdekten Franse archeologen er Minoïsche potten maar professor Spiridon Marinatos legde de stad pas in 1967 geheel bloot.

Beroemd zijn de fresco’s die bewaard worden in het nationaal archeologisch museum in Athene

Marinatos kwam in ‘74 bij een val op de vindplaats om het leven en werd begraven naast zijn levenswerk

“Waar wil ik begraven worden?”, mijmerde Varoufakis, :”wat is mijn levenswerk?”

Yanis Varoufakis werd geboren op 24 maart 1963.
Hij volgde middelbaar onderwijs in Athene en zijn ouders stuurden hem in 1978 voor zijn studie naar Engeland.

Aan de universiteit van Essex studeerde hij aanvankelijk economie doch hij veranderde naar wiskunde omdat hij van mening was dat economie zoveel wiskunde bevatte dat deze studie zinniger was.

In 1981 behaalde hij zijn Bachelor in Wiskundige Economie en later in de universiteit van Brirminhgham een Master in de Wiskundige Statistiek en een PhD in Economie.

Tussen 1982 en 1988 was Varoufakis achtereenvolgens docent aan de universiteiten van Essex, East Anglia en Cambridge.

Van 1988 tot 2000 doceerde hij aan de universiteit van Sydney en vanaf 2000 was hij werkzaam als hoogleraar politieke economie aan de universiteit van Athene.

Sinds 27 januari 2015 is Varoufakis Minister van Financiën in het Syriza-kabinet van premier Tsipras.

Naast een groot aantal publicaties, schreef Varoufakis enkele boeken over de zogenaamde speltheorie waarin hij aangaf dat het grootste deel van de winsten van de Duitse, Chinese en Japanse economie uitmondden in overschotten waardoor andere landen (oa Verenigde Stagen) in zware schuldposities kwamen.

Varoufakis was voorstander om een deel van deze overschotten te recycleren.

Samen met zijn huidige vrouw, de kunstenares Dana Stratou, richtte hij de organisatie “Vital Space” op, gebaseerd op het principe dat kunstwerken de wereld ten goede kunnen veranderen.

Varoufakis heeft een dochter uit een eerste huwelijk.

Hij heeft zowel de Griekse als de Australische nationaliteit. 

De Griekse ex-minister huurde een wagen en bracht in eerste instantie een bezoek aan Fyra, de hoofdstad van het eiland.

Met zijn zonnebril trachtte hij zich anoniem te bewegen in slalom tussen de toeristenmassas.
Hoeveel geld had hij niet willen geven om terug te keren naar de anonimiteit van voor de laatste verkiezingen, tegelijk beschouwend wat de betekenis nog was van geld in een maatschappij die haar financiële verplichtingen niet meer kon nakomen.

Zou de drachme opnieuw worden ingevoerd? Tegen welke koers?
Hoeveel decennia zou het duren vooraleer Griekenland zijn buitenlandse schuld zou hebben afbetaald, gerekend in quasi waardeloze drachme.

Misschien zou zo’n massieve devaluatie de economie weer op gang trekken en het toerisme nog versterken waar de nu toch wel stevige Westerse prijzen zouden zakken tot op Noordafrikaans niveau.

Drie jaar gelden was de drachme misschien een optie geweest maar de bevolking was gestroopt tot op het bot en zou bij een massieve devaluatie nog verder verarmen.

Of moest men aankloppen bij de Grieks-orthodoxe kerk waarvan men vermoedde dat ze beschikte over gigantische reserves maar Varoufakis had geen zin gehad om bij “de duivel te biechten te gaan”.

Hoe was het zover kunnen komen?

De draconische besparingsmaatregelen van de laatste jaren hadden voor de gewone Griek nauwelijks enig perspectief gebracht.

Ze voelden zich als een vis gevangen in de bewaarkooi van Europa dat hen net diep genoeg in het water liet hangen om niet te verdrinken maar met tegelijk de zekerheid dat ze hun vrijheid voorgoed verloren waren en dat hun doodsstrijd net zo lang zou duren als “Fisherman (or woman…) Europe” dit nodig achtte.

Met de kabelbaan liet hij zich neerdalen tot in de kleine haven Scala Firon en in de loden middaghitte koos hij het ezelspad om de hitte te trotseren in een poging om vanuit zijn diep dal de berg terug op te klimmen.

Wat was er in Zijn Griekenland misgelopen?

De Griekse onafhankelijkheidsoorlog zo’n 2 eeuwen geleden, had geresulteerd in het loskomen van het Ottomaanse Rijk.

Het was het begin geweest van het “Grote Idee”, een ambitieus project om het hele Griekse volk onder 1 vlag (Enosis) te brengen.

In de 19^de eeuw slaagden de Grieken erin om hun nationaal grondgebied te verdubbelen en de soevereiniteit over een groot aantal eilanden te herwinnen.

Een poging om na de Eerste Wereldoorlog Constantinopel in te lijven, mislukte jammerlijk en in 1922 werden miljoenen Grieken uit Smyrna in Turks Anatolië verdreven waarmee een einde kwam aan duizenden jaren van Griekse aanwezigheid in Klein-Azië.

Er volgde een periode van politieke instabiliteit met veel vluchtelingen en de dictatuur van Metaxas werd gevolgd door een invasie van de fascisten in 1940.

Aansluitend op de bevrijding in 1945 ontstond een burgeroorlog tussen de communistische en conservatieve partizanenlegers met tot slot de bittere burgeroorlog van 1946 tot 1949.

De nederlaag van de communisten en later in 1967 de militaire staatsgreep vormden het DNA van frustratie dat recent tot expressie kwam in het amalgaam van linkse groeperingen die samen Syriza vormden.

In 1973 werden de kolonels verdreven en werd een democratische republiek gevormd.

Sinds 1981 is Griekenland lid van de Europese Unie en sinds 2002 is de drachme opgegaan in de euro.

In januari 2015 had academicus Yanis Varoufakis met groot enthousiasme de uitnodiging aanvaard van de nieuwe premier Tsipras om minister van financiën te worden in zijn regering.

Er waren bijna 5 jaar gepasseerd van financiële crisis met pijnlijke besparingen in het ambtenarenapparaat en het pensioenstelsel naast de privatisering van bedrijven en een verhoging van de btw-accijnzen.

In een boek gericht aan zijn dochter Xenia, had Varoufakis in 2013 in verhalende stijl, zijn marxistische remedie uit de doeken gedaan.

Met Syriza had hij de kans gekregen om het wanbeleid van de Papa’s (Papandreou en Papadimos) recht te zetten.

Maar nog geen half jaar na datum, voelde hij zich door vriend en tegenstander gesqueezed en in de steek gelaten.

In zijn blog van 24 mei 2015 demonstreerde hij hoe de Westerse media op basis van zogenaamde lekken zijn positionering en statements hadden vervormd in de zoveelste “gesprekken van de laatste kans” op 24 april in Riga.

Zijn Europese collega’s zouden hem “gambler” en “time waster” hebben genoemd, hij zou zijn zelfbeheersing hebben verloren, Tsipras zou hem onder “supervisie” geplaatst hebben.

Toen hij de journalisten deed verstommen door te verklaren dat hij de gesprekken met zijn gsm had opgenomen, kreeg hij geen verontschuldigingen maar beschuldigingen dat hij de confidentialiteit van de Europese gremia had verraden hoewel hij niets over de inhoud van de gesprekken had prijsgegeven.

Maar nog geen 2 maand later had Tsipras hem niet onder tutelle geplaatst maar gewoonweg afgevoerd.

Varoufakis zag zichzelf die avond vallen als een uitgedoofde zon in de Egeïsche Zee.

’s Anderendaags morgens bij het ontbijt ontmoette hij een Frans koppel dat in Santorini zijn tiende huwelijksverjaardag kwam vieren.

Ze verwezen hem naar een jonge Griek die getrouwd was met een Servische en een origineel recept had uitgedacht om het eiland “multidimensioneel” te verkennen.

In Santorini heerste een ware concurrentieslag om toeristen de meest “exciting experience” aan te bieden of op te dringen.

Vooral boottochten, watersporten en quads flikkerden op de websites van de “tourist organisations”.

Hotels kregen commissies voor advertising, taksen plakten aan elk evenement en de initiatiefnemers moesten zo hun business runnen met ongeveer de helft van wat ze aan de toeristen konden aanrekenen.

Elk nieuw idee werd het volgend jaar meervoudig gekopieerd en elke toerist werd met Griekse charme verleid en uitgemolken.

Op advies van de Fransen stapte Varoufakis als een Griekse krijger in een “triatlon-achtige” bedoening : er werd gestart met  een mountain-bike tocht van Oia naar Perissa, dan een catamaranvaart tot Fyra en met als slot een wandeling over de kliffen tot het uiterste punt van Oia om daar op te gaan in de massahysterie voor de sunsetview.

Santorini toonde zich van al haar schone kanten, gaande van haar opengesperde benen luisterend naar de naam Caldeira tot haar witblauwe mutsjes bovenop de kliffen van Fyra en Oia , getooid in een grijsgroen strandkleedje van de berg Profitis met haar rood uitgesneden decolleté van de Red Beach.

Tot voor enkele decennia behoorde het grootste deel van Santorini toe aan een aantal families die sterk reproductief waren als een impuls om de verschillende percelen ten volle te ontwikkelen en te benutten.

De eerstgeborenen kregen het vruchtbaar land vooral naar de rug toe van het eiland terwijl de jongste afstammelingen zich tevreden moesten stellen met de onvruchtbare grond op de top van de klif.

“De steen die de bouwlieden hebben verworpen, is de hoeksteen geworden”, stond in de Bijbel geschreven en de pechvogels waren er in geslaagd om de top van de Caldeira te ontwikkelen als toeristische topattractie met stulpjes van om en bij de 3 à 4 miljoen euro.

Zou Griekenland binnen de Europese situatie ook zo’n deus ex machina tevoorschijn kunnen toveren om de economie een draai te geven en de Grieken weer op het voorplan te plaatsen van het Europese continent?

Maar buiten de massale inzet op de toeristische attractiviteit, scheen de Griekse economie in drijfzand weg te kwijnen.

’s Avonds landde Varoufakis in één van de tavernes van Akrotiri waarvan de patron van het hotel had gezegd dat ze van een bedenkelijk niveau waren.

Maar als je niet direct ging voor de haute cuisine of voor verse vis in een haventje als Amoudi, zo wist Varoufakis, dan kreeg je in elke Griekse taverne een lekkere greek salad, tzatziki, octopus of moussaka.

Net voor hij zich aan de baklava met ijs begaf, kruiste zijn blik die van het Franse koppel die in zijn hotel waren gelogeerd.

Hij trakteerde hen op twee Ouzo’s doch de vrouw koos voor een Vinsanto, een koel opgediende rode zoete wijn die meestal als digestief wordt gedronken.

Hij stelde zich voor als een skipper die toeristische Catamaranuitstapjes verkocht wat accordeerde met zijn grote zonnebril en ongeschoren wat ruw gelaat wat Fransen nooit zouden associëren met een Minister van Financiën.

“Ga je de rekening betalen in drachmes?”, vroeg de man wat ironisch zonder enig besef hoe hard deze mokerslag bij de Griek aankwam.

“Misschien kunnen jullie voor mij in euro’s voorschieten” klonk het lakoniek en meteen was de toon gezet.

De Fransen hadden genoeg cash geld meegebracht anticiperend op de Grexit die zich in Athene in alle hevigheid aan het voltrekken was.

Kredietkaartbetalingen werden sedert de vorige dag niet meer aanvaard tenzij je kon bewijzen dat je geen Griek was waarbij er allerlei deals werden gesloten tussen de “locals” en toeristen om de laatste euros uit het systeem te mobiliseren.

“Was dit niet de kroniek van een aangekondigde dood?”, zo zei de man van het koppel :”door voor Syriza te kiezen had men deze Griekse tragedie bijna geënsceneerd?”

“Wat jullie niet begrijpen”, antwoordde Varoufakis, “is hoe deze economische ramp tot stand gekomen is.

Zowel de centrumsocialisten van Papandreou als de centrumrechtsen hebben het geld versmost aan grootse en nutteloze militaire projecten, een inflatoir ambtenarenkorps en vooral aan hun vriendjes.

Ik mag je niet vertellen van het promiscuë karakter van sommige clans die zichzelf in stand hielden en bedeelden en niet alleen het geld verbrasten maar ook alle geloofwaardigheid in de politiek hebben verwoest.”

“Tja,”, zei de vrouw :”maar dan is het toch logisch dat de rekening nu wordt gepresenteerd.”

“Tja”, zei Varoufakis, “de vraag is aan wie?

Ik heb een broer in een dorp op het Griekse vasteland die voor de crisis 1200 euro per maand verdiende.

Door de hakbijl in het ambtenarenapparaat zag hij zijn loon gehalveerd terwijl hij 450 euro per maand moest afbetalen voor zijn huis.

Hier in Santorini wordt de luxe gecultiveerd met buitenlands geld maar in het binnenland word je geconfronteerd met schrijnende toestanden.

Syriza is de enige partij die niet is besmet door corruptie en decadente vriendjespolitiek en dus ook de enige instantie die nog geloofwaardigheid heeft om het systeem hervormen en een nieuwe perspectief voor Griekenland te creëren.

“Ik begrijp het probleem”, zei de man “maar een failliet Griekenland lijkt toch wel even uitzichtloos als een geketend Griekenland.

Als een land zijn financiële verplichtingen niet meer kan nakomen, wordt het door zijn handelspartners gemarginaliseerd, kan het nauwelijks nog buitenlandse producten aankopen en zullen investeerders dit land de rug toekeren.

Dit zijn de wetten van de economie.”

“Toen we vanmorgen een boottochtje bestelden en we vroegen tot hoe laat het etablissement open was”, kwam de vrouw tussen, “antwoordde de man dat ze van ’s morgens 8u tot ’s avonds 10u beschikbaar waren terwijl men in Europa luidop zei dat de Grieken lui waren.”

Varoufakis glimlachte verbeten.

De Franse madame had de woorden wel handig in de mond van een Griek gedeponeerd maar de scud was desondanks hard aangekomen.

“Yes”, mompelde Varoufakis ietwat cynisch en stuurde een patriot terug  : “Greeks do nothing else than drinking Ouzo en Vinsanto.”

Het Franse koppel lachte groen en Varouofakis hoopte dat hun opvattingen een beetje van blauw naar rood waren geëvolueerd.

Een dag later bracht hij een bezoek aan een Venetiaans kasteel dat hem elke morgen door het raam van zijn hotelkamer kwam toezwaaien met zijn blauwwitte vlag.

De epische atmosfeer in de gedrongen kamertjes werd weergalmd door een soort van panfluitgarnituur doorspekt met Aziatische klanken van een koppel Chinezen.

Varoufakis werd benomen door een nostalgische weemoed.

Hij voelde de wat krampachtige poging van enkele eilandbewoners om terug te keren naar de oorspronkelijke identiteit van Santorini, de epiek van Atlantis, de ruïnes van een Venetiaans kasteel en de lokale panfluitmuziek.

Maar het Chinees gemompel was slechts een zwakke echo van de Aziaten die in toenemend getal elk jaar het eiland kwamen bezoeken.

Santorini was maar één van de honderden Griekse eilanden en Griekenland was een deel van Europa en Europa was een deel van de wereld.

Hij dacht aan de duizenden Atheners die de Akropolis hadden bezet om terug aansluiting te vinden bij de hoogdagen van de Griekse macht en cultuur.

In de tijd van Perikles hadden ze een beeld gemaakt van de godin Nike Athene maar zonder de klassieke vleugels die eraan moesten herinneren dat elke overwinning vluchtig was zoals bij Nike van Samothrace.

Was het de wraakgodin Nemesis die ervoor zorgde dat de Atheners enkele decennia later werden verslagen door Sparta, later door de Macedonische koning Philips II en nog later door de Romeinen en na een periode van het Byzantijnse rijk tenslotte door de Turken.

In de Tweede Wereldoorlog werden ze onder de voet gelopen door de Italianen, de Bulgaren en de Duitsers.

Misschien waren Rusland en China wel een grotere bedreiging voor Griekenland dan Europa.

Of misschien was het juist een fundamentele denkfout om de wereld te verdelen tussen wij en zij.

Het waren de Macedoniërs die het Atheense erfgoed over Europa en Klein Azië hadden verspreid. Het was de synthese tussen de Griekse en de Romeinse cultuur die het fundament was geworden van de huidige Westerse beschaving.

De meerwaarde van de Turkse overheersing en de Trojka kon hij zich niet onmiddellijk oor de geest halen maar hij vroeg zich af of Griekenland zijn plaats en identiteit niet kon herdenken binnen de evoluties in Europa maar ook in de rest van de wereld.

’s Avonds werd hij door het Franse koppel uitgenodigd voor een “sunset experience” vanop een klif in de buurt van Megalochori.

Via een stenen pad kon men afdalen tot voor een Byzantijnse kapel.

Het koppel toonde hem hoe de vulkaan destijds een venster had gespuwd in de vorm van een hart.

Ze staken 2 kaarsen aan en terwijl de zon meer en meer wit verloor, vermoedden ze aan de andere kant van de Caldeira in Oia de duizenden toeristen die elke dag kakelend hun ei in de zee kwamen leggen.

Met stille oranjerode schreeuwerigheid liet de zon zich langzaam in de zee verdrinken als episch decor voor een bootje dat middenin de vroegere vulkaan recht op Varoufakis en zijn vrienden afstevende.

“Odysseus”, dacht hij :” ik moet weer op weg, de wereld rond.”